กรมชลฯ เดินหน้าโครงการศึกษาความเหมาะสมและผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น เร่งก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาว จ.พะเยา แก้ภัยแล้ง-น้ำท่วมซ้ำซาก
นายสุรชาติ มาลาศรี ผู้อำนวยการสำนักบริหารโครงการกรมชลประทาน กล่าวว่า ในอำเภอเชียงม่วนและอำเภอปง จังหวัดพะเยา ซึ่งตั้งอยู่ในลุ่มน้ำยมตอนบน มักจะประสบปัญหาน้ำแล้งและน้ำท่วมเป็นประจำทุกปี เนื่องจากสภาพภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสูงและลาดชัน เมื่อถึงฤดูฝนน้ำไหลหลากลงสู่พื้นที่ตอนล่างอย่างรวดเร็วทำให้สามารถกักเก็บน้ำได้น้อยมาก
ดังนั้นกรมชลประทานจึงดำเนินการศึกษาจัดทำแผนหลักการพัฒนาและบริหารจัดการน้ำในพื้นที่ดังกล่าว โดยผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน ตามขอบเขตของการศึกษาคือ 1) จัดทำแผนหลักการพัฒนาและการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำแบบมีส่วนร่วมในพื้นที่อำเภอเชียงม่วนและอำเภอปง จังหวัดพะเยา (ยกเว้นพื้นที่ชลประทานของอ่างเก็บน้ำปี้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในเขตตำบลสระ อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา) 2) คัดเลือกโครงการที่มีลำดับความสำคัญ จำนวน 5 โครงการ จากแผนหลักมาดำเนินการศึกษาวางโครงการ (Pre-Feasibility Study) เพื่อเตรียมความพร้อม
3) ดำเนินการศึกษาความเหมาะสม (Feasibility Study) และผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น (IEE) โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาว อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา เพื่อเตรียมความพร้อมในขั้นการออกแบบรายละเอียดและค่าก่อสร้างโครงการ
โดยผลของการศึกษาจัดทำแผน สามารถวิเคราะห์ปัญหาและรวบรวมโครงการพัฒนาแหล่งน้ำได้ทั้งหมดจำนวน 416 โครงการ และ 5 โครงการในอำเภอปงที่มีความสำคัญสูงสุด ควรนำมาศึกษาวางโครงการเพื่อเตรียมความพร้อมในการพัฒนาลำดับต่อไป ซึ่งต้องจัดทำรายงานการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้อต้น ได้แก่ อ่างเก็บน้ำห้วยขาม หมู่บ้านท่าฟ้าเหนือ ตำบลสระ อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 4.29 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 2,757 ไร่ ตั้งอยู่ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติโซน C จำนวน 297 ไร่
นายธนพงษ์ สืบจิต รองประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบลสระ ได้กล่าวว่าตนเองติดตามโครงการนี้มาเป็นเวลา 17 ปีแล้ว เนื่องจากโครงการอ่างเก็บน้ำดังกล่าวถือเป็นโครงการที่สำคัญมากในการช่วยหล่อเลี้ยงชีวิตของชาวบ้านตำบลสระ เพราะบริเวณนี้เมื่อถึงฤดูแล้งจะแรงมากชาวบ้านไม่สามารถทำการเกษตรได้ ในทางตรงกันข้ามเมื่อถึงฤดูฝนจะเกิดน้ำหลากก่อให้เกิดความเสียหายเป็นอย่างยิ่งจึงจำเป็นต้องมีอ่างเก็บน้ำเพื่อช่วยให้ชาวบ้านมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
นายนิพนธ์ พอใจ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 8 บ้านราษฎร์พัฒนา ต.สระ อ.เชียงม่วน จ.พะเยา ได้กล่าวถึงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาวว่ามีความจำเป็นที่จะต้องก่อสร้างในเขตอุทยานแห่งชาติ จึงอยากจะขอความร่วมมือระหว่างกรมอุทยานแห่งชาติกับคุณชลประทานเพื่อให้งานนี้แล้วเสร็จลุ้นล่วงได้อย่างราบรื่น เพราะอ่างเก็บน้ำดังกล่าวถือเป็นหัวใจสำคัญในการทำการเกษตรกรของพื้นที่ในบริเวณนี้ รวมถึงจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่เพื่อสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนแห่งนี้ได้เป็นอย่างมาก
อ่างเก็บน้ำห้วยแม่ปั๋ง หมู่ 6 บ้านบ่อเบี้ย ตำบลบ้านมาง อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 2.93 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 4,436 ไร่ ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ 233 ไร่ 3) อ่างเก็บน้ำน้ำม่าว หมู่ 6 บ้านหนุน เทศบาลตำบลแม่ยม อำเภอปง จังหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 1.27 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 4,811 ไร่ ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ 88 ไร่
อ่างเก็บน้ำน้ำรวบ หมู่ 9 บ้านแม่ทาย ตำบลออย อำเภอปง จัดหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 2.08 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 1,513 ไร่ ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ 84 ไร่ และ 5) อ่างเก็บน้ำห้วงดงดำ (ห้วยแพะ) หมู่ 8 ห้วยคอกหมู ตำบลนาปรัง อำเภอปง จัดหวัดพะเยา ความจุเก็บกัก 3.429 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่รับประโยชน์ 1,517 ไร่ โดยพื้นที่นี้ไม่ต้องจัดรายงานการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม
สำหรับการศึกษาวางโครงการทั้ง 5 โครงการจะอยู่ภายใต้โครงการศึกษาความเหมาะสมผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้นการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาว ตำบลสระ อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ซึ่งเป็นโครงการที่กรมชลประทานดำเนินการศึกษาความเหมาะสมเบื้องต้นไว้แล้วในปี พ.ศ. 2559 เพราะเป็นพื้นที่อุทยานแห่งชาติ เพื่อเตรียมความพร้อมในขั้นการออกแบบรายละเอียดและจัดหางบประมาณก่อสร้างโครงการต่อไป
นายวิวัธน์ชัย คงลำธาร ผู้อำนวยการ สำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่2 กล่าวว่าโครงการนี้เป็นพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สำหรับลักษณะการก่อสร้างของอ่างเก็บน้ำในโครงการนี้จะเป็นคอนกรีตป่นอัด เหมือนแบบที่เขื่อนขุนด่านปราการชลแต่มีขนาดเล็กกว่า ซึ่งมันสร้างเสร็จแล้วสามารถแจกจ่ายน้ำได้ทั่วบริเวณอำเภอเชียงม่วนหลายหมื่นไร่โดยคาดว่าจะเสร็จต้นปี 68 แล้วจะช่วยบรรเทาความเดือดร้อนในเรื่องของภัยแล้ง รวมไปถึงปัญหาน้ำหล่าในช่วงฤดูฝน นอกจากนี้เรายังมีโครงการสร้างโรงงานไฟฟ้าขนาดเล็กเพื่อใช้ประโยชน์ในชุมชนอีกด้วย
ซึ่งรายละเอียดโครงการจะตั้งอยู่หมู่ที่ 8 บ้านราษฎร์พัฒนา ตำบลสระ อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา มีผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม ได้แก่ พื้นที่ชั้นคุณภาพลุ่มน้ำชั้น 4 พื้นที่อุทยานแห่งชาติ 246 ไร่ พื้นที่การใช้ประโยชน์ที่ดินที่เป็นป่าไม้ 210 ไร่ ด้านสังคม ได้แก่ พื้นที่ทำกินราษฎรได้รับกระทบ 36 ไร่ ส่วนพื้นที่รับประโยชน์จากโครงการทั้งฝั่งขวาและฝั่งซ้ายรวม 1,320 ไร่ มูลค่าการลงทุนโครงการ (เฉพาะหัวงานเขื่อนและอาคารประกอบ) 34.63 ล้านบาท ค่าลงทุน/พื้นที่รับประโยชน์ 34,120 บาท/ไร่
